Od 2022 r. obowiązują przepisy art. 44q ustawy o systemie oświaty (Dz. U. z 2020r. poz. 1327 ze zm.) – warunkujące ukończenie szkoły m.in. branżowej I stopnia nie tylko od uzyskania przez ucznia pozytywnych ocen klasyfikacyjnych, ale także od przystąpienia do egzaminu czeladniczego, jeśli uczeń jest młodocianym pracownikiem zatrudnionym w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy rzemieślnika. W przypadku nie przystąpienia do egzaminu uczeń powtarza ostatnią klasę swojej szkoły.
W tym kontekście prawnym od 2022 r. izby rzemieślnicze muszą organizować i ustalać terminy egzaminów czeladniczych w takim czasie, aby uczniowie szkół branżowych I stopnia mogli przystąpić do egzaminu czeladniczego przed 15 czerwca, bowiem posiedzenia rad pedagogicznych klasyfikacyjnych odbywają się zwykle w przedziale czasowym od 15 do 20 czerwca.
Młodociany pracownik w trakcie zdawania egzaminu czeladniczego przystępuje do dwóch etapów egzaminu czeladniczego:
etap praktyczny
etap teoretyczny
które z reguły odbywają się w różnym czasie i w różnych miejscach z uwagi na konieczność zabezpieczenia właściwych warunków zdawania 2 etapów egzaminu. Jednocześnie przepisy umożliwiają rozpoczęcie zdawania egzaminu czeladniczego od przystąpienia do etapu praktycznego lub etapu teoretycznego. Z reguły egzaminy takie rozpoczynają się przystąpieniem do etapu praktycznego, stanowiącego jeden z elementów „egzaminu czeladniczego”.